“Turks are known for their hospitality throughout the world”. I don’t know about the rest of the world but everyone in Turkey is aware of this judgement. Being a place tourists flock to, this phrase may well be true. Then, examples are given from history: “When there was religious discrimination and wars of religion tore Europe apart, people from different religions and sects were living free (!) and together in the Ottoman Empire”. At the end of the 15th century, when Catholic Monarchs completed the “Reconquista” (reconquest of Spanish territories, which the Muslims conquered), and forced all Muslims and Jews in Spain to convert to their religion – Christianity – it was the Ottoman Empire again, which helped them escape from oppression and embraced them into their society. They had placed the Andalusian Muslims to North Africa and the Jews to İstanbul.
The kind of racism that is seen in American movies and xenophobia as in Europe, which can only be seen on the news by Turks, is extremely strange! Turkish people were trying hard to understand why a person was being discriminated just because of theirdifferent skin color and also the hostile assaults towards people who are not like them. “Alright, there used to be slavery in Turkey; but it was not common at all and only very rich people used to have slaves. There lived many people in the history of these lands who began their lives as slaves and gave their last breath as rich and free merchants”. The western style slavery that is systematic and based completely on race was so unfamiliar to this culture. Multiculturalism for Turks who have a legacy of an empire was not an unfamiliar thing; it was a common and liked situation! Mosques, churches and synagogues, side-by-side had served believers for years.
These types of discourses are the things accepted and believed by a vast majority of Turks. If you are to blame Turkish culture with xenophobiatoday, those would be the arguments with which a Turk would defend himself. However, in the near and distant future, it may be possible to count hundreds of incidents from history that contain violence against people living as minorities in Turkish society. Assaults against Alawites, assaults against minorities of Armenians and Rums in Turkey, assaults against Christian missionaries… If it is to be counted one by one, it will easily be seen that Turkish culture, just like many others, is an extremely xenophobic culture. But, if we are not xenophobic how can we explain the assaults against the ones who are different and in the minority in the society? The way that is being used and still valid for this in Turkey is “calumniate the external powers”.
“The problem is not us, it is external powers”
Turkish people, almost paranoid, believe that especially “Western External Powers” wish to disintegrate Turkey. Because they are not quite aware of the size of the earth and (though its strategic positon is significant) Turkey is just one of approximately 200 countries, in the eye of most Turks, the greatest dream of Western Powers is to disintegrate Turkey and weaken it. In a city of Anatolia, when a group of youngsters killed missionariesby cutting their throats voices which blame external powers rose particularly from conservative circles: It’s always external powers who send those missionaries and make those youngsters commit those brutal murders by deceiving them! The aim is to reduce Turkey’s image abroad! “Poor” youngsters were only deceived. There is no problem with Turkish culture and Turkish people.
New trend in Turkey: European style xenophobia against Syrians
There has already been hatred against “strangers” (all non-Muslims, Rums, Armenians, Kurds, women, LGBT people) inside Turkish society for years. But in the last couple of months, a new type of xenophobia, so similar to that of Western countries has been added to this. All those xenophobic discourses which had become totally cliché for Westerners; became usable by Turks abundantly as well: “They’re working for very cheap, they’re taking our jobs. Rents rose because of them. They are living in better conditions than us in our country”… Who is mentioned? Our neighbors who took shelter in Turkey with their families by running away from the civil war in their country: Syrians.
Situated at the border of Syria and being one of the greatest and prosperous cities of Turkey, Gaziantep is naturally one of the cities where most Syrian refugees settle down. Before the last events, it was being estimated that nearly 200 thousand Syrians were living in the city. When the civil war in Syria extended, the Syrians slowly started to settle down in the city; dispositions similar to xenophobia, which we are accustomed to see from Europeans began to be seen from people of Gaziantep in parallel with the whole country. Last month, almost an “explosion” occurred all across the city upon the news about a Syrian tenant killed his householder who wanted to remove him and his family from the house. Mobs gathered in the streets and began to attack Syrians who confronted them. Lots of assaults were made against houses, workplaces and vehicles of Syrians. Many Syrians were forced to abandon the city and return to the refugee camps.
The new and the first directlyelected (by the public) President Recep Tayyip Erdoğan has followed a policy which actively supported the opposers against the current Syrian government, instead of following a neutral negotiator policy, and had opened Turkish borders to Syrian refugees. A great part of Erdoğan’s opposers in Turkey were not against Erdoğan’s acceptance of Syrian refugees to Turkey; but they were constantly stating that his main intention to do this was not “helping people in a difficult situation” but “to include Syrians into the Turkish economy as a cheap workforce”. In a democratic country, if voters complain about something, they punish the politicians, which caused it by not voting for them; at least they send a message to them (with their votes). Well, the residents of Gaziantep (and the other people who attacked Syrians like them in Turkey) did what?
Tayyip Erdoğan took votes far above Turkey’s average from Gaziantep (Turkey’s average 51 percent, Gaziantep 60 percent) in the last presidential elections. Rather than blaming the politicians who caused the things not wanted, blaming Turkish householders who raised the rents by using the opportunity, blaming Turkish employers who make refugees work cheap and without social security and blaming Turkish government officers who do not control and pass over these employers; the people of Gaziantep (and residents of the other cities where Syrians took shelter) chose to attack Syrian refugees who came to Turkey with their families by running away from war and death.
Some representatives of the ruling party say Syrian Intelligence (kind of “external power” again) could be responsible for incidents; Turkey was one step closer to its two century old dream, Westernization, thanks to those who attackedthe Syrians! Maybe Turkey has not yetsucceeded to join the European Union, but at least it has succeeded to be as xenophobic as Europeans (and with their own style).
Türkiye’de bu ayın trendi: Avrupa tarzı zenofobi!
“Türkler tüm dünyada misafirperverlikleriyle bilinirler”. Tüm dünyayı bilmem ama Türkiye’deki herkes, bu yargıdan haberdardır. Türkiye’nin turistler tarafından çok rağbet gören bir ülke olması da,kimileri tarafından bu yargıya kanıt olarak gösterilir. Sonra tarihten örnekler gösterilir: “Avrupa’da din ayrımcılığı varken; mezhep savaşları yaşanırken; Osmanlı ülkesinde farklı dinler ve mezheplerden insanlar özgür (!) ve bir arada yaşıyorlardı”. 15’inci yüzyıl sonunda Katolik Hükümdarlar “Reconquesta”yı (Müslümanların fethettiği İspanyol topraklarının “Geri Fethi”) tamamlayıp, İspanya’daki tüm Müslüman ve Yahudileri din değiştirmeye zorladıklarında; onların zulümden kaçmasına yardım eden ve onlara kucak açan yine Osmanlı Devleti olmuştu. Müslüman Endülüslüleri Kuzey Afrika’ya, Yahudileri ise İstanbul’a yerleştirmişlerdi.
Amerikan filmlerinde görülen tarzda bir ırkçılık ve Türklerin ancak haberlerde izlediği, Avrupa’daki gibi yabancı düşmanlığı; Türkiye’ye son derece yabancı şeylerdi! Derisinin rengi farklı diye bir insana ayrımcı davranılmasını, kendisi gibi olmayanlara yönelik düşmanca saldırıları, Türk insanı anlamakta güçlük çekiyordu! “Tamam, vaktiyle Türkiye’de de kölelik falan varmış; ama hiç de yaygın değilmiş ve sadece çok zengin kişilerin köleleri olurmuş. Hayatına köle olarak başlayıp da, çok zengin ve özgür bir tüccar olarak son nefesini veren bir sürü insan yaşamış bu toprakların tarihinde”. Batılıların yaptığı gibi sistematik ve tamamen ırka dayalı bir kölelik; bu kültüre çok yabancıydı. Bir imparatorluk mirasına sahip olan Türkler için çok kültürlülük, yabancı bir şey değil; alışılmış ve sevilen bir durumdu! Camiler, kiliseler, havralar; yıllarca yan yana, inananlara hizmet etmişlerdi.
Bu tarz söylemler; Türklerin büyük çoğunluğu tarafından kabul edilen, inanılan şeylerdir. Bugün “Türk kültürünü” zenofobi ile suçlayacak olsanız, bir Türk’ten duyacağınız savunmanın içerisinde mutlaka geçecek cümlelerdir bunlar. Oysa yakın ve uzak geçmişte yaşanan ve toplumda azınlıkta olanlara yönelik şiddet içeren belki yüzlerce olay saymak da mümkün tarihten. Tüm tarih boyunca Alevilere yönelik saldırılar; Türkiye’deki Ermeni ve Rum azınlıktan olanlara yönelik saldırılar; Hristiyan misyonerlere yönelik saldırılar… Tek tek sayılacak olsa rahatlıkla görülecektir ki; Türk kültürü de, diğer birçokları gibi son derece zenofobik bir kültür. Ancak bu gerçeğin görülmesi ve bununla yüzleşilmesi; özellikle yıllardır muhafazakar ideolojinin hakim olduğu bir ortamda pek de mümkün değil. Peki, toplum içerisindeki farklı ve azınlıkta olanlara yönelik saldırıları nasıl açıklarız; eğer zenofobik değilsek?Türkiye’de bunun için yıllardan beri kullanılan ve hale geçerli yöntem, suçu “dış güçlere” atmaktır.
“Sorun bizde değil, dış güçlerde”
Türk insanı, adeta paranoyaklaşmış bir halde, özellikle Batılı dış güçlerin Türkiye’yi bölüp parçalamak istediğine inanır. Dünyanın büyüklüğünden ve Türkiye’nin (konumu ne kadar önemli olsa da) 200’e yakın ülkeden sadece bir tanesi olduğundan pek de haberdar olmadıklarından olsa gerek; birçok Türkün gözünde, Batılı güçlerin en büyük hayali, Türkiye’yi bölüp parçalamak; onu güçsüz düşürmektir. Bir grup genç, Anadolu’nun bir şehrinde misyonerlik yapan insanları boğazlarını keserek öldürdüğünde; özellikle muhafazakar çevrelerden “dış güçleri” suçlayan sesler yükselir: O misyonerleri yollayanlar da, o gençleri kandırıp bu vahşi cinayetleri işletenler de hep dış güçlerdir! Amaç, Türkiye’nin yurtdışındaki imajını sarsmaktır! “Zavallı” gençler kandırılmışlardır sadece. Türk kültüründe, Türk insanında bir problem yoktur.
Türkiye’de yeni trend: Avrupa tarzı zenofobi
Türk toplumunda, kendi içerisindeki “yabancılara” (Tüm Gayri Müslimlere, Rumlara, Ermenilere, Kürtlere, kadınlara, LGBTİ kişilere…) yönelik nefret zaten yıllardır vardı. Ancak son birkaç ay içerisinde buna, aynı Batı ülkelerindekine benzer, yeni bir zenofobi türü eklendi. Batılılar için tamamen klişe haline gelmiş tüm o zenofobik söylemler; Türkler tarafından da bol bol kullanılır oldu: “Çok ucuza çalışıyorlar, işimizi elimizden alıyorlar. Onlar yüzünden kiralar yükseldi. Bizim ülkemizde, bizden daha iyi koşullarda yaşıyorlar”… Kim mi bahsedilen kişiler? Ülkelerindeki iç savaştan kaçarak aileleriyle Türkiye’ye sığınan komşularımız; Suriyeliler.
Suriye sınırındaki ve Türkiye’nin en büyük ve zengin illerinden birisi olan Gaziantep, doğal olarak Suriyeli sığınmacıların en fazla yerleştiği şehirlerden birisi. Son olaylardan önce, şehirde yaklaşık 200 bin Suriyeli olduğu tahmin ediliyordu. Suriye’deki iç savaş, bir sonuca ulaşması imkansız hale gelerek uzadıkça ve Suriyeliler şehre yavaş yavaş yerleşmeye başladıkça; tüm ülkeye paralel olarak Gaziantep halkında da, Avrupalılarda görmeye alışkın olduğumuz zenofobiye benzer eğilimler görülmeye başladı. Geçtiğimiz ay, Suriyeli bir kiracının, kendisini ve ailesini evden çıkartmak isteyen Türk ev sahibini öldürmesi haberi üzerine, şehir çapında adeta bir patlama yaşandı. Sokaklarda toplanan kalabalık gruplar, karşılarına çıkan Suriyelilere saldırmaya başladı. Suriyelilerin evlerine, iş yerlerine, araçlarına birçok saldırılar düzenlendi. Birçok Suriyeli, şehri terk etmek ve sığınma kamplarına dönmek zorunda bırakıldı.
Türkiye’nin yeni ve halk tarafından doğrudan seçilen ilk cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; tarafsız bir arabuluculuk politikası izlemek yerine, mevcut Suriye hükümetine muhalefet edenleri oldukça aktif bir şekilde destekleyen bir politika izlemiş ve Türkiye sınırlarını, Suriyeli mültecilere açmıştı. Türkiye’de Erdoğan’a muhalefet edenlerin büyük bir bölümü, Erdoğan’ın Suriyeli sığınmacıları Türkiye’ye kabul etmesine karşı çıkmıyor; ancak bunu yapmaktaki esas niyetinin “zor durumdaki insanlara fedakarca yardım etmek” değil; “Suriyelileri ucuz işgücü olarak Türkiye ekonomisine dahil etmek” olduğunu sürekli belirtiyorlardı. Yani eğer Suriyeliler çok ucuza ve kaçak çalıştıkları için (bunu keyiflerinden değil, hayatlarını devam ettirmek için yaptıkları çok açık) suçlanacak biri varsa; bu eski başbakan, yeni cumhurbaşkanı olan Tayyip Erdoğan olmalı doğal olarak. Demokratik bir ülkede, seçmenler eğer bir şeyden şikayetçiyse, bu şeye neden olan politikacıları, seçimlerde oy vermeyerek cezalandırır; en azından onlara bir mesaj gönderir değil mi? Peki Gaziantepliler (ve Türkiye’de onlar gibi Suriyelilere yönelik saldırılarda bulunan diğer insanlar) ne yaptı dersiniz?
Tayyip Erdoğan, son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Gaziantep’ten, Türkiye ortalamasının çok üzerinde (Türkiye’de yüzde 51, Gaziantep’te yüzde 60) bir oy aldı. İstemedikleri şeylere neden olan politikacıları suçlamak, fırsatı değerlendirerek ev kiralarını yükselten Türk ev sahiplerini suçlamak, mültecileri çok az paralara ve sosyal güvencesi olmadan çalıştıranları ve bunları denetlemeyen, bunlara göz yuman devlet görevlilerini suçlamak yerine Gaziantepliler (ve Suriyelilerin sığındığı diğer şehirlerin sakinleri); aileleriyle birlikte savaştan, ölümden kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyeli mültecilere saldırmayı seçtiler.
İktidar partisinin bazı milletvekilleri, olanların sorumlusunun Suriye istihbaratı (yine bir çeşit “dış güç” yani) olabileceğini söylerken; Türkiye, Suriyelilere saldıranlar sayesinde, iki asırlık hayali olan Batılılaşmaya, bu ay bir adım daha yaklaşmış oldu!Avrupa Birliği’ne girmeyi başaramadı belki henüz; ama en az Avrupalılar kadar (ve onlarınki gibi) zenofobik olmayı başardı.
