The policy of Turkish government related to events happening at its own southern borders, is in the condition of a complete deadlock, due to its own mistakes in the first place. It requires being either the Turkish government itself or a bold proponent of it for not to see or say it today. Even the most expert commentators, who can see the issue in an objective way, could probably not be claiming that they could fully understand what Turkish government is aiming with the steps it took about the region. Because, probably, rulers of Turkey don’t know what they completely are aiming for.
Justice and Development Party, which has been ruling the country for the last 12 years, had won even libertarian leftists’ appreciation in the country with the great change that it made about Turkish State’s attitude in 70 years old manner towards Kurds. It is possible to name the attitude that Turkey assumed against Kurds till the early years of 2000 as “denial policy”. The state, cornily, was marketing the discourse of “everyone, who is a citizen of Turkey, is Turk” and was claiming that was an attitude so far away from racism, devoted to embrace the entire society. The founder of the state, Atatürk, had said “how happy is he who says I’m a Turk”; not “how happy is he who is a Turk”. “Turk” used to mean not an ethnicity, but an upper identity. However, nationalism, which confronts us at history lessons or in daily life, was nothing of the kind. The owners of this state were the grandchildren of whose ancestors came from Middle Asia and conquered those lands by fighting. Actually, a very big majority who don’t know (or don’t want to learn at all) the origin of their ancestors was acknowledging themselves as the grandchildren of those conquerors, were proud of it and so were seeing themselves as the real owners of the state.
Although it’s called “upper identity”, for those who don’t want to express themselves as “Turks” by no means, there was no chance of existing in this state. Expression of “love it (in other words accept as is) or leave it” was an answer of nationalist to the anti-nationalist reaction which was especially rising in 1990’s. Stating yourself as “Kurd” in front of cameras with a loud noise, meant to be “show off” and was a situation which could be protested by even the most non-political people harshly. To say or write something against Turkish nationalism, defending Kurdish political movement, could cause consequences that might lead you stay in prison for years or never to be heard from you after you are taken into custody.
It would be naiveness to say all of these were left behind irreversibly. Especially, after all those happened in first days of the last month. However, it will not be wrong to say that the party in the rule has covered an important distance in this issue. In just the recent decade, great developments happened just like Kurds are expressing their existence relatively much more freely; defending their own rights and political movements with decreased chance to be ended up in prison. To use “Kurdistan” term for southeast of Turkey, used to cause results such as trial and imprisonment before, today lots of authors can name the lands as “Northern Kurdistan” without hesitation where Kurds are predominance in Turkey.
Of course, Tayyip Erdoğan, now the unofficial leader and the new president of Turkey and his friends didn’t make that change in the state policy towards Kurds because they were libertarian and peaceful people. There were many factors inciting them to this policy. One of them was they had to get on with Kurdish administration in Northern Iraq for benefiting from resources of oil and natural gas and for getting on with United States. “Energy need”, the most important issue and the soft spot of Turkish economy, forced Turkey to get on with the Kurdistan of Iraq and Kurds in itself in sequence. Maybe more importantly, Turkey also needed to get on with Kurds to please United States to which it is clearly dependent on the foreign policy.
The most basic way to acquire and hold the power in Turkey, is to ensure economic welfare and stability. The most fundamental reason for Erdoğan and his former party to win all the elections that they participated, it can be shown that an alternative hasn’t shown up yet which convinced voters in Turkey about taking place of them and sustaining economic stability. Here, maybe the most important factor that affect Erdoğan’s point of view to Kurdish issue had been necessity of a peace environment for the continuity of economic stability, of coming external capital to country and fulfilling the cheap workforce need of the capital effectively.
From Nationalism to Panislamism
It can be shown the perception of Panislamism not nationalism that Erdoğan and his team has, as the reason that underlies this policy of peace and democratic initiative. It was the first imperative step that had to be taken for Erdoğan to be the leader of the Sunni İslam, which is his deepest dream. Actually, Erdoğan has been succeeded in getting the support of religious and conservative Kurds for a long time, by taking advantage of the “gap” created by the secular, socialist and feminist structure of the organizations that represent Kurdish political movement in Turkey.
In the period the civil war in Syria began, “anti-Kurd” policy, which’s a foreign policy reflection of nationalist policy that has been sustained through the history of republic, started to conflict with Erdoğan’s dream of becoming the leader of Sunni Muslims. For the foreign policy of Turkey before Erdoğan, it can be said “Turkey was aiming to protect its territorial integrity without changing its nationalist structure”. Those who ruled Turkey had an obsessive opinion that any partition in Iraq or Syria would also end up in partition of Turkey. If the Kurds in Iraq declared independence and got strong with the sale of oil, that would incite the Kurds in Turkey about independence. So the attention given by Turkey to the territorial integrity of Iraq and Syria was maybe much more than their own rulers’ attention.
So, when the civil war in Syria broke out, the policy implemented by Turkey before Erdoğan, would be to undertake the role of peacemaker and end the war right away. Expansion of the civil war and the partition of Syria, especially a possibility as Kurds of Syria declared independence, would be seen as a great disaster and whatever the most logical option was, would be tried to be carried out. Unfair, built on wrong foundations but in its own obsessive logic, it was a “right” policy.
For Erdoğan, however, if he was to be the leader of Sunni Muslims, there could be nothing more natural than supporting Sunni Muslims who rebelled against a non-Sunni leader. Bashar al-Assad, whom he had kept in touch with the whole family and so sincere in a very short time ago, was demonized with broadcastings of his proponent media. Al-Assad was clearly tormenting his people and for the government, there was no possibility but to be against this tyrant. Erdoğan, is still resuming this discourse for years, which already turned into ridiculous. While he can’t use a straight negative statement against an organization as IS, which doesn’t hesitate to demonstrate its loathsomeness to the world by videotaping them, he still keeps telling that Al-Assad is a monster who attacks his own people with chemical weapons. Moreover, when there are serious allegations that chemical weapon assault event has been made by the opponents of Al-Assad, not himeven while the weapons provided by Turkey.
Erdoğan made a calculation on his own when choosing his side at the civil war in Syria: the Sunni groups that he supported would swiftly overthrow al-Assad and take over the rule all over the country. So a situation like Kurds would be free would not happen and a step, which such contradicts with Turkey’s former foreign policy, would not have been taken. But it didn’t happen that way. While the probability of al-Assad’s downthrown was decreasing gradually; Syrian Kurds became more independent day by day. Most recently, they formed their own free cantons. This was a complete disaster for the old foreign policy conception, which resumes its effect though losing its power. While Kurds in Iraq already become nearly independent actually, what if Kurds in Syria become independent and above all, start to act together with the Kurds in Iraq? Then who would be the next?
There, at such a time, IS came up. A Sunni group that its number one objective is to fight Shiites, was slaughtering thousands of people with a sense that left from the dark ages, authorities of Turkish government who are so sensitive about the condition of massacred innocent people (!) (because that is the only reason why they are hostile to al-Assad!) was blaming the prime minister of Iraq (incidentally (!) he is also a Shiite like Al-Assad) for the situation. IS was not a good formation which Erdoğan is dreaming to be the leader of the Sunni Muslim world about. Its extreme radical and anti-West structure was not compatible at all with the thing Erdoğan is dreaming about forming by taking the support of USA but it could not be possible to become the leader of Sunnis in the future by assuming a strict attitude against that kind of Sunni formation. What was the way of supporting IS without having been accused from both the opponents inside and outside the country? Personnel of Turkish consulate captured by IS, was the first excuse of Turkish government’s moderate manner towards IS. IS’s entering an open war with Kurds, put Turkish government into an instability that it still cannot get out and probably won’t be able to get out for a long time.
If Turkey assumed a certain attitude towards Kurds, then it would take IS on directly. Assuming a hostile attitude against an extreme Sunni formation, which names itself as “Islamic State” (even though it is massacring innocent people), was impossible from the point of Erdoğan’s and his team’s Sunni dreams. Besides, while IS is being regarded as a formation that must be supported, not to fight against by a great majority of populace that Erdoğan and his party address. Neither Erdoğan nor the names from the government were ever criticizing purposes and aims of IS. Generally, their discourses on behalf of criticism, were always about the wrongness of the brutal methods that IS is using. Because, even though they are clearly never going to put into words, the purposes of IS are actually parallel to “Sunni İslamic Unity” purposes of their own.
Besides all of these, it can be said differences of opinions that Kurds experienced complicated things even more. It can’t be said the structure formed by Kurds in northern Syria, is also not compatible with the structure in Northern Iraq which Barzani in command. It also has to be remarked that one factor that determines the attitude of Kurdistan of Iraq and Turkey to Kobani, is these conservative regimes which aren’t contended with revolutionist structure showed up in Kurdistan of Syria. From a quite leftist point of view, it is possible to say Turkey and Barzani are on the same side against Kobani.
“If it is fighting PKK, it’s good”
For a non-Kurd vast majority who see themselves as “Turk”, with the effect of the propaganda that state made through the long years, PKK is still seen as the greatest enemy. It might be said that the only issue that this great populace doesn’t approve but somehow doesn’t inhibit them from supporting Erdoğan is that his approach towards Kurds (in fact not honest at all). As I stated above, the most basic motivation in terms of himself that Erdoğan wants to reconcile the state with Kurds, has been to sustain his power. However, after the recent presidential elections, it might be said there is a significant downfall about this motivation.
During the presidential elections, Erdoğantook a serious support from not only the voters of his party, but also the voters who casted votes to a Turkish Nationalist Party. But, Kurdish political movement had made the most sensible opposing moves by putting up its own candidates within this period, for Erdoğan’s having not been elected. Another reason why Turkish Nationalist voters who supported Erdoğan in the presidential election was that they thought Erdoğan would be forced to negotiate with Kurds and he would have to make “concessions” to them.
Not only for people who supported Erdoğan, but also for Kemalists who had never supported Erdoğan, have the opinion that “Kobani issue must be a subject that never concerns Turkey”. The religious and conservative groups in Turkey already sympathies IS. Even though IS isn’t a very much liked structure for the nationalists and neo-nationalists, it can be tolerated just because it is fighting PKK. So, it can be said that the only group worries about Kobani and the issue of the assaults against civilians there and takes a certain stand against IS, are the Kurds and libertarian leftist minorities in Turkey.
In summary, today, Erdoğan and his (former) party aren’t in need of the support, at least neutrality of Kurds to sustain their rule as they used to a couple of years ago. Naturally, things that motivate themselves about coming to terms with a structure they are ideologically completely opposite with are so few. They are on very good terms with Barzani because there are so serious motivators for this like USA, oil and natural gas. But, what is there to encourage them to get on with socialist, feminist, libertarian Kurds in Turkey and Syria? Economic stabilization isn’t quite affected by slight terrorist incidents or mass demonstrations anymore. If we talk about nationalist voters, they are already against the rights to be given to Kurds and ready to support the government about this issue. Why does Erdoğan require an agreement between Kurds in Turkey and Syria? “In Turkey, for a permanent peace and democracy atmosphere to be formed and human rights violations to be removedetc.”These don’t seem to be motivation factors for Erdoğan and his team.
At his newly-built giant presidential palacesuchlike only seen at monarchies, with a firm easiness that his reign will last for long years, he can fantasize a peaceful, economical political union, at which he will unite all Sunni Muslims under his leadership in the future.
Because of his dreams far from reality, all in all, it’s not his problem that contradicting each other constantly, those foreign policy tactics implemented by Turkey, caused the deaths of thousands of people in the country and the neighboring countries.
Hayallerle gerçekler arasında gidip gelen Türk dış politikası
Türkiye hükümetinin kendi güney sınırlarında yaşananlarla ilgili politikası, en başta da kendi hataları yüzünden tamamen kilitlenmiş durumda. Bugün bunu göremiyor veya söyleyemiyor olmak için, ancak ya Türk hükümeti ya da onun koyu bir taraftarı olmak gerekir. Konuya tarafsız bakabilen en uzman yorumcular bile; muhtemelen Türk hükümetinin bölgeyle ilgili attığı adımlarda neyi amaçladığını tam olarak anlayabildiğini iddia edemeyecektir. Çünkü muhtemelen, Türkiye’nin yöneticileri de, tam olarak neyi amaçladıklarını bilmiyorlar.
Son 12 yıldır ülke yönetimine hakim olan Adalet ve Kalkınma Partisi, iktidarının ilk yıllarında Türk Devleti’nin Kürtlere dönük 70 yıllık tavrında yaptığı büyük değişiklikle, ülkedeki özgürlükçü sol kesimlerin bile takdirini kazanmıştı. Türkiye’nin 2000’li yılların başına kadar Kürtlere karşı takındığı tavrı, “inkar politikası” olarak adlandırmak mümkündür. Devlet, en klişe haliyle, “Türkiye vatandaşı olan herkes Türk’tür” söylemini pazarlıyor ve bunun da ırkçılıktan çok uzak, toplumun tamamını kucaklamaya yönelik bir tavır olduğunu iddia ediyordu. Devletin kurucu Atatürk, “ne mutlu Türküm diyene” demişti; “ne mutlu Türk olana” dememişti. “Türk” demek, bir etnik köken değil, bir üst kimlik ifade ediyordu. Ancak okullarda tarih derslerinde veya günlük yaşamda karşımıza çıkan milliyetçilik, hiç de böyle değildi. Bu devletin sahipleri, ataları Orta Asya’dan gelip bu toprakları savaşarak fethedenlerin torunlarıydı. Aslında atalarının kökenini bilmeyen (pek öğrenmek de istemeyen) çok büyük bir çoğunluk, kendilerini bu fatihlerin torunları kabul ediyor, bununla gurur duyuyor ve bu yüzden de bu devletin gerçek sahipleri olarak görüyorlardı.
Her ne kadar üst kimlik dense de, kendisini hiçbir şekilde “Türk” olarak ifade etmek istemeyenler için; bu devlet içerisinde var olma şansı pek yoktu. “Ya sev (yani olduğu gibi kabul et) ya terk et” söylemi, özellikle 1990’lı yıllarda yükselen anti-milliyetçi tepkiye milliyetçilerin bir cevabıydı. “Kürt” olduğunu kameraların önünde yüksek sesle söylemek, “şov yapmak” anlamına geliyordu ve etraftaki en apolitik insanlar tarafından bile en sert şekilde protesto edilebilen bir durumdu. Türk milliyetçiliğine aykırı, Kürt siyasi hareketini savunan bir şey söylemek veya yazmak, yıllar boyunca hapis yatmanıza veya gözaltına alındıktan sonra bir daha sizden haber alınamamasına kadar giden sonuçlar doğurabilirdi.
Tüm bunların geri dönülmez şekilde geride kaldığını söylemek saflık olur. Hele ki geçen ayın başında yaşananların ardından. Ancak şu anda iktidarda olan partinin attığı adımlarıyla; bu konuda çok önemli mesafe kat edildiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Kürtlerin nispeten çok daha özgürce varlıklarını dile getirebiliyor olması, hapse düşme ihtimalleri çok azalmış olarak kendi haklarını ve siyasi hareketlerini savunabiliyor olmaları gibi büyük gelişmeler yaşandı sadece son 10 yıllık dönemde. Daha önce Türkiye’nin güneydoğusu için “Kürdistan” ifadesini kullanmak; yargılanma ve hapis gibi sonuçlar doğurabilirken; bugün birçok yazar, çekinmeden “Kuzey Kürdistan” olarak adlandırabiliyor; Türkiye’de Kürtlerin çoğunlukta olduğu toprakları.
Tabii ki iktidar partisinin artık gayri resmi lideri ve Türkiye’nin yeni Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve arkadaşları, Kürtlere yönelik devlet politikasında yaptıkları bu değişimi “özgürlükçü ve barışçıl” insanlar oldukları için yapmadılar. Onları bu politikaya teşvik eden birçok etken vardı. Bunlardan biri, Amerika Birleşik Devletleri’yle iyi geçinmek için ve bölgenin petrol ve doğalgaz kaynaklarından faydalanmak için Kuzey Irak’taki Kürt yönetimiyle iyi geçinmek zorunda olmalarıydı. Türkiye ekonomisinin en önemli konusu ve zayıf noktası olan “enerji ihtiyacı”, Türkiye’yi zincirleme olarak Irak Kürdistan’ı ile ve kendi içerisindeki Kürtlerle de iyi geçinmeye mecbur bırakmıştı. Belki daha da önemlisi, Türkiye’nin dış politika konusunda açıkça bağımlı olduğu ABD’yi memnun etmesi için de ihtiyacı vardı Kürtlerle iyi geçinmeye.
Türkiye’de iktidarı elde etmenin ve elde tutmanın en temel yolu, ekonomik refah ve istikrarı sağlamaktır. Erdoğan ve eski partisinin, girdikleri tüm seçimleri kazanmış olmalarının temel nedeni olarak, yerlerine geçip ekonomik istikrarı sürdüreceği konusunda Türkiye’deki seçmenleri ikna etmiş bir alternatifin henüz ortaya çıkmamış olması gösterilebilir. İşte Erdoğan’ın Kürt sorununa bakışını etkileyen belki en önemli etken de, ekonomik istikrarın devamının, dış sermayenin ülkeye gelmeye devam etmesinin ve sermayenin ucuz işgücü ihtiyacının etkin olarak karşılanmasının bir barış ortamını gerektirmesi olmuştur.
Milliyetçilikten Ümmetçiliğe…
Bu barış ve açılım politikasının temelinde yatan neden olarak da, Erdoğan ve ekibinin milliyetçi değil ümmetçi bir anlayışa sahip olmaları gösterilebilir. Yani devleti Kürtlerle barıştırmak, ülkenin yıllardır yürüttüğü Türk milliyetçiliği politikalarından uzaklaşmak, Erdoğan’ın en derinlerdeki hayali olan Sünni İslam’ın lideri olmak için de atılması zorunlu ilk adımdı. Gerçekten de Erdoğan, Türkiye’deki Kürt siyasi hareketini temsil eden örgütlerin dinden uzak, sosyalist, feminist yapısının oluşturduğu “boşluktan” faydalanarak, ülkedeki dindar, muhafazakar Kürtlerin desteğini almayı çok uzun zamandır başarıyor.
Suriye’de iç savaşın başladığı dönemde, Türkiye’nin cumhuriyet tarihi boyunca sürdürdüğü milliyetçi politikanın dış politikaya yansıması olan “anti-Kürt” politika ile Erdoğan’ın Sünni Müslümanların lideri olma hayalleri çatışmaya başladı. Erdoğan öncesi Türkiye’nin bölgeyle ilgili dış politikası için; “ülkenin milliyetçi yapısını değiştirmeden toprak bütünlüğünü korumayı hedefliyordu” denebilir. Türkiye’yi yönetenler; Irak ve Suriye’deki herhangi bir bölünmenin, Türkiye’nin de bölünmesiyle sonuçlanacağı konusunda saplantılı bir fikre sahiplerdi. Eğer Irak’taki Kürtler bağımsızlık ilan eder ve petrol satışıyla da güçlenirlerse, bu Türkiye’deki Kürtleri de bağımsızlık konusunda teşvik ederdi. Bu yüzden Türkiye’nin, Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğüne verdiği önem, belki onların kendi yönetimlerininkinden bile fazlaydı.
İşte bu yüzden, Suriye iç savaşı çıktığında, Erdoğan öncesi Türkiye’nin uygulayacağı politika, arabuluculuk rolünü üstlenip bir an önce savaşı bitirmek yönünde olurdu. İç savaşın büyüyüp de Suriye’nin bölünmesi, hele Suriyeli Kürtlerin bağımsızlık elde etmesi gibi bir ihtimal, en büyük felaket olarak görülür ve bunu engellemek için en mantıklı olan seçenek her ne ise, o uygulanmaya çalışılırdı. Haksız, yanlış temellere dayanan ama kendi saplantılı mantığı içerisinde “doğru” bir politikaydı bu.
Erdoğan ise, madem ki ileride tüm Sünni alemin lideri olacaktı, kendi sınırının dibinde, Sünni olmayan bir lidere baş kaldırmış Sünni Müslümanları desteklemesinden daha doğal bir şey olamazdı. Çok kısa zaman öncesine kadar ailece görüştüğü, çok samimi olduğu Beşar Esad; kendi yandaş medyasının da yayınlarıyla “şeytanlaştırıldı”. Esad açıkça halkına zulmediyordu ve böyle bir zalime karşı olmak dışında bir ihtimal yoktu hükümet için! Erdoğan, yıllardır devam eden ve artık komik hale gelmiş bu söylemi hala sürdürüyor. IŞİD gibi, yaptığı iğrençlikleri videoya çekip tüm dünyaya göstermeye çekinmeyenbir yapıya karşı doğru düzgün olumsuz bir ifade kullanamıyorken;hala çıkıp daEsad’ın kendi halkına kimyasal silahlarla saldıran bir canavar olduğunu söyleyip duruyor.Hem de bu kimyasal silahla saldırma olayının Esad tarafından değil de muhalifleri tarafından, hem de silahlar Türkiye’den temin edilerek yapıldığı yönünde ciddi iddialar varken.
Erdoğan, Suriye İç Savaşı’nda tarafını seçerken kendince bir hesap yaptı: Kendi desteklediği sünni gruplar, hızla Beşar Esad’ı devirecek ve tüm ülkede yönetimi ele geçirecekti. Böylece Kürtlerin bağımsız olması gibi bir durum da oluşmayacak, Türkiye’nin eski dış politikasıyla bu kadar çelişen bir adım da atılmamış olacaktı. Ama öyle olmadı. Esad’ın devrilmesi ihtimali git gide düşerken, Suriye Kürtleri de günden güne daha bağımsız hale geldiler. En son da, kendi bağımsız kantonlarını kurdular. Bu, güç kaybetse de hala etkisini sürdüren eski dış politika anlayışı için tam bir felaketti. Zaten Irak’taki Kürtler, fiili olarak neredeyse bağımsız hale gelmişken, şimdi bir de Suriye’dekiler bağımsız olur ve hele bir de Irak Kürtleriyle birlikte hareket etmeye başlarlarsa; o zaman sıra kime gelecekti?
İşte IŞİD tam böyle bir anda ortaya çıktı. Bir numaralı amacı Şiilerle savaşmak olan Sünni bir örgüt, binlerce insanı Ortaçağ’dan kalma bir anlayışla katlederken, katledilen masum insanlar konusunda çok duyarlı (!) olan Türkiye hükümeti yetkilileri (çünkü Esad’a düşman olmalarının tek nedeni buydu!); durumun sorumlusu olarak (tesadüfen (!) gene Esad gibi Şii olan) Irak Başbakanı’nı suçluyorlardı! IŞİD, Erdoğan’ın hayalini kurduğu Sünni İslam dünyasının lideri olma konusunda iyi bir oluşum değildi. Fazla radikal ve batı karşıtı yapısı, Erdoğan’ın ABD desteği alarak oluşturmayı halay ettiği şeyle hiç de uyumlu değildi ama böyle Sünni bir oluşuma karşı sert bir tavır takınıp, ileride Sünnilerin lideri olmak da mümkün olamazdı. Hem içerideki muhaliflerden, hem ülke dışından IŞİD’e destek olmakla suçlanmadan onu desteklemenin yolu neydi? IŞİD tarafından esir alınan Türk konsolosluk çalışanları, Türk hükümetinin IŞİD’e karşı ılımlı tavrının ilk bahanesiydi. IŞİD’in Kürtlerle açık savaş haline girmesi, Türk hükümetini hala çıkamadığı ve muhtemelen de uzun süre çıkamayacağı bir karasızlığın içerisine sokmuş oldu.
Türkiye eğer Kürtlerden yana kesin bir tavır takınırsa; o zaman IŞİD’i doğrudan karşısına almış olacaktı. Kendisini “İslam Devleti” olarak adlandıran aşırı sünni bir oluşuma karşı (her ne kadar masum insanları katlediyor olsa da) düşmanca bir tavır takınması; Erdoğan ve ekibinin Sünnici hayalleri açısından imkansızdı. IŞİD, Erdoğan ve partisinin hitap ettiği kitlenin büyükçe bir çoğunluğu açısından da, savaşılması değil, desteklenmesi gereken bir oluşum olarak görülürken üstelik. Ne Erdoğan, ne de hükümetten diğer isimler, yaptıkları açıklamalarda, asla IŞİD’in amaç ve hedeflerini eleştirmiyorlardı. Eleştiri namına söylemleri, genel olarak, IŞİD’in kullandığı vahşice yöntemlerin yanlışlığı üzerine oldu hep. Çünkü hiçbir zaman açıkça dile getirmeyecek olsalar da, IŞİD’in amaçları da, kendi “Sünni İslam Birliği” amaçlarıyla paraleldi aslında.
Tüm bunların dışında, Kürtlerin kendi içlerinde yaşadıkları görüş ayrılıklarının da, işleri daha da karmaşık hale getirdiği söylenebilir. Kuzey Suriye’deki Kürtlerin oluşturdukları yapının, Kuzey Irak’ta Barzani yönetimindeki yapıyla çok da uyumlu olduğu söylenemez. Irak Kürdistan’ının ve Türkiye’nin Kobani’ye olan tavrını belirleyen bir etkenin de; buralardaki muhafazakar yönetimlerin Suriye Kürdistan’ında ortaya çıkan devrimci yapıdan pek de hoşnut olmamaları olduğunu da belirtmek lazım. Oldukça sol bir bakış açısından, Türkiye ve Barzani’nin, Kobani karşısında aynı tarafta olduğunu da söylemek mümkün.
“Eğer PKK’yla savaşıyorsa, iyidir”
Türkiye’deki Kürt olmayan ve kendisini “Türk” olarak gören büyük çoğunluk için, devletin uzun yıllar boyunca yapmış olduğu propagandanın da etkisiyle, PKK hala en büyük düşman olarak görülür. “Erdoğan’a destek verenlerin çoğunlukta olduğu bu büyük kitlenin,tasvip etmediği ama her nasılsa onu desteklemelerini engellemeyen tek konu; Erdoğan’ın (aslında hiç de dürüstçe olmayan) Kürtlere olan yaklaşımıdır” denebilir. Yukarıda da belirttiğim gibi, Erdoğan’ın, devleti Kürtlerle barıştırmak istemesinin kendisi açısından en temel motivasyonu; iktidarını sürdürmek olmuştur. Ancak, özellikle de son Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra, bu motivasyonda önemli bir düşüş olduğu söylenebilir.
Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı seçimi sırasında, kendi partisine oy verenler dışında, Türkiye’deki Türk milliyetçisi partiye oy verenlerden de ciddi bir destek aldı. Oysa Kürt siyasi hareketi, kendi adaylarını çıkartarak, Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçilememesi için en mantıklı muhalif hamleleri yapmıştı bu süreçte. Erdoğan’a Cumhurbaşkanlığı seçiminde destek veren Türk milliyetçisi seçmenlerin bunu yapmalarının bir nedeni de, eğer seçim ikinci tura kalırsa, Erdoğan’ın Kürtlerle pazarlığa oturmak ve onlara “tavizler” vermek zorunda kalacağını düşünmeleriydi.
Sadece bir şekilde Erdoğan’ı destekleyenler değil, Erdoğan’a hiçbir şekilde destek vermemiş Kemalist kesimler bile; “Kobani meselesi, Türkiye’yi ilgilendirmeyen bir konu olmalı” görüşündeler. Ülkedeki dindar, muhafazakar kesimler IŞİD’e zaten bir sempati besliyorlar. Bunun dışında kalan milliyetçi ve ulusalcı kesimler için ise IŞİD, çok da haz edilmeyen bir yapı olsa da, sırf PKK’yla savaşıyor olduğu için, hoş görülebiliyor. Yani Türkiye’de Kobani ve oradaki sivillere yönelik saldırılar konusunda endişelenen ve IŞİD’e karşı kesin tavır alan tek kesim Kürtler ve özgürlükçü sol azınlıklar denebilir.
Toparlamak gerekirse, bugün Erdoğan ve (eski) partisi, iktidarlarını sürdürmek için Kürtlerin desteğine, en azından tarafsızlığına, birkaç sene önce oldukları kadar muhtaç değiller. Doğal olarak da, aslında ideoloji olarak tamamen zıt oldukları bir yapıyla uzlaşmak konusunda kendilerini motive eden şeyler çok azalmış durumda. Barzani’yle araları çok iyi, çünkü ABD ve petrol, doğal gaz gibi çok ciddi motive ediciler var bunun için. Ama Türkiye’deki ve Suriye’deki sosyalist, feminist, özgürlükçü Kürtlerle iyi geçinmeleri için onları teşvik edecek ne var? Ekonomik istikrar, küçük terör olayları ve toplumsal gösterilerden pek de etkilenmiyor artık. Milliyetçi seçmenler dersen, zaten Kürtlere haklar verilmesine karşılar ve iktidarı desteklemeye hazırlar bu konuda. Neden Erdoğan Türkiye ve Suriye’deki Kürtlerle anlaşma gereği duysun ki? “Türkiye’de kalıcı bir barış ve demokrasi ortamı oluşması; insan hakları ihlallerinin ortadan kalkması vs.” Bunların Erdoğan ve ekibi için bir motivasyon unsuru olması pek mümkün görünmüyor.
Yeni yaptırdığı ve benzeri monarşilerde görülen dev sarayında, iktidarının uzun yıllar devam edeceğine emin bir rahatlıkla, gelecekte tüm Sünni Müslümanları kendi liderliğinde birleştireceği barışçıl bir ekonomik, siyasi birliğin hayallerini rahatlıkla kurabilir artık. Bu gerçekçilikten uzak hayalleri yüzünden Türkiye’nin uyguladığı sürekli birbiriyle çelişen dış politika manevralarının, ülke içerisinde ve komşularında binlerce kişinin ölümüne neden olması, onun sorunu değil sonuçta.
