Iran’s relations with neighboring countries and the border of the Persian Gulf should be divided into two periods for a better understanding: before and after the Islamic Revolution in Iran.
It should be noted that Iran’s relations with other countries changed when its political system was replaced in 1979. Iran’s new vision towards the problems of the world and its new ideals altered relations although many remained unchanged.
In the first period (before the 1979 revolution), Iran’s relations with other countries, particularly the countries of the Persian Gulf was influenced by the US. The power of this relationship and Iran’s dependence on America, allowed Iran to exercise power in the region, according to the policy in the region that was agreed to by the US. Iran was an important factor in the US’ equations, planning to base the region on the two pillars plan, giving special powers to Mohammad Reza Shah and Iran’s new look as a regional power. With the Islamic Revolution, however, the equation fell apart – the popular revolution created different conditions within the region and according to those new policies were asked for, in conflict with the acting Pahlavi government’s interests. Iran’s government was involved in many conflicts and difficult situations of various aspects; invasion, “crusades”, ethnic and ideological issues, soft war, human rights issues, terrorism and the nuclear energy debate. The Arab-border claims, the issue of the Caspian Sea, the Persian Gulf and Iran’s Ethnicity Issues added more difficulties between the countries of the regions.
But the discussion of this paper is about the issue that created fundamental challenges in relations between Iran and the UAE. Different names are being used for places in the Arab Gulf – the most important challenge being the three Hormuz islands.
In this triple island conflict there are some interesting points: first, a lack of population; second, the ambiguity of the legal status of the triple islands and Britain favouring Arab sovereignty over the islands; third, the lack of documentation and political connections that are offered by Great Britain on the islands; and fourth, the lack of impartial research on the islands.
Abu Musa Island, Tunb Bozorg Island and Tunb Kouchak Island are disputed between Iran and the UAE.
Abu Musa, due to its geographical location, has a particular strategic importance in the Persian Gulf, this island with a width of 4.5 kilometers and 43 kilometers length is located 71 kilometers from the Iranian island Siri (Sirey) and 63 kilometers from Bandar Lengeh (Iran). Tunb Bozorg (the big Tunb), two and a half miles big, is located about 20 kilometres South of Qeshm Island (Iran), and Tunb Kouchak (the small Tunb) is located about 30 kilometres of Qeshm Island and 75 kilometres off the Arabic coast.
Apart from the strategic location and economic importance of the sovereignty over the islands, these islands have been turned into a political issue, as relations between Iran and the UAE keep on being affected by this island issue. To clarify the issue, an overview should be made about the history of these islands and then according to the rules of international law, it should be revealed who ought to hold the sovereignty over the islands.
1 Contract agreements between Iran and Sharjah (UAE) on 29/11/1971.
2 Retaking the islands by Iran on 30/11/1971.
3 Complaints of Arabs against Iran 03/12/1971.
4 Acceptance of United Arabic Emirates as a member of the United Nations 09/12/1971.
Before coming to the main discussion, an important issue in the interaction in the Persian Gulf is the negative attitude of both sides (the Arabs and Iran) to each other. It is most profitable for the West, which has historically benefited from this dispute. Conflict in the Persian Gulf and ideological conflicts has been a factor for survival in the region, apart from the Persian Gulf and the islands, the differences are in the relations between the countries, the question is, how important are these islands? What aspects are under investigation?
Iran has 50% of the governance of the Strait of Hormuz, the triple islands being part of six Iranian islands that are known as the Arc islands, are considered as a defensive zone. It constitutes a military position, an economic importance and defining for the sovereignty of Iran. But it must be remembered that the military importance of the islands is greater than the economic issues.
In the 18th and 19th centuries, sovereignty over these islands was under the jurisdiction of the provincial office that was an administrative division of the province of Fars (Iran).
But in 1903 the British seized Iran’s islands due to fear from Russian influence in southern Iran, these islands, and declared them “non-owned” islands, and occupied them. From the perspective of international law, previous to Britain’s non-ownership declaration, Iran’s long ownership has to be considered as proof.
According to the 1960 agreement between the British, the to-be UAE and Iran, all the northern islands belong to Iran, according to a memorandum of sovereignty.
But this agreement was oral due to the Iranian claim on their sovereignty that does not want to damage the reputation of that sovereignty by signing a memorandum even though Iran knows that these islands belong to it.
Referring to historical maps of January 22 of 1888, and others of 1844 and 1967 and maps that are provided be the United Nations, the evidence is indicative of Iran’s long-term governance on the triple islands.
Another contract in 1971 after the formation of the UAE, confirms the sovereignty of Iran over triple islands.
After signing the agreement, some countries protested, such as Iraq, Libya and Algeria that aimed to bring the issue in front of the Security Council but failed to due to not getting sufficient legal grounds.
By examining the historical roots of the triple islands and also in accordance with the rules of international law, it is determined that the sovereignty of the islands belongs to Iran and any claim in respect of them emanating from the political factor.
Specifically, Iranian sovereignty over the islands existed several years before the emergence of countries such as the UAE that claims to sovereignty of islands and seems to be looking for their own identity.
With regard to the issues that are mentioned, we find that the triple islands and their sovereignty has become a political issue that is planned by the Arab Emirates, to further the Iranian-Arabic dispute.
By taking a realistic view on the subject and moving away from any idealism and illusion, the Emirates can eliminate many obstacles in the way of cooperation with Iran as a regional power and work towards good relations with their neighbors to gain many benefits. But according to the Arab approach towards Iran and the pressure exerted on the UAE, the good relations between the two countries, at least in the short term will be facing many problems. Creating good relations between Iran and the UAE should be regarded as a key objective and would have many benefits for both parties, given that disputes between both countries create security issues in the region.
Finally, the two sides should pay no attention to the atmosphere in the region to move toward their goals and at least gain interest by putting away their differences, ideological issues, the involvement of other countries – not letting such issues be an obstacle to cooperation.
به نام خدا
حاکمیت جزایر سه گانه
هادی نصیری[1]
روابط ایران و کشور های همسایه و حاشیه خلیج فارس را برای درک بهتر باید به دوره تقسیم بندی کرد، دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران. البته باید خاطر نشان سازیم که روابط ایران با کشور های دیگر هم به همین شکل میباشد،به هر حال با تغییر و تحولات به وجود آمده در سال 1979 در ایران و جایگزینی نظام سیاسی جدید، نوع نگاه جدید از سوی ایران نسبت به مسائل جهان و گهگاه نگاه آرمانی نسبت به مسائل مختلف روابط را با کشور های به شکل دیگری تبدیل کرد، البته این نکته را نیز باید یاد آور شویم که این شرایط برای کشور هایی که دچار این تحولات میشوند همواره وجود داشته است.
در دوره اول ( قبل از انقلاب سال 1979) روابط ایران با کشور های دیگر بخصوص کشور های حوزه خلیج فارس تحت تاثیر آمریکا بود و قدرت ناشی از این رابطه و اتکای ایران به آمریکا و تامین منافع این کشور به ایران اجازه مانور و قدرت نمایی در منطقه را می داد، با توجه به سیاست که در منطقه از سوی آمریکا پیشبینی شده بود ایران اهمیت به سزایی برای این کشور داشت و معادلات آمریکا و طرح این کشور در منطقه براساس طرح دو ستونی قدرت خاصی را به محمد رضا شاه داده بود، وقوع انقلاب اسلامی در ایران تمامی تحولات منطقه را تحت تاثیر خود قرار داد، انقلابی مردمی و در نوع خود خاص و نگاه جدید ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای تمامی معادلات را به هم ریخت، شرایط جدید و با توجه به اینکه سیاست اعمالی حاکمیت جدید دار ایران متعارض با منافع دولت های هم پیمان دولت پهلوی بود مخ9الفت دولت های ذینفع را به دنبال داشته است و توطئه های مختلف این دولت ها در ایران در وجوه مختلف مانند حمله نظامی، جنگ های مذهبی، بر انگیختن انگیزه های قومی، مسائل و مشکلات ایدئولوژیک، جنگ نرم، مسئله حقوق بشر، تروریسم و بحث انرژی هسته ای خود را نمایان ساخته است، روابط کشور های منطقه نیز تحت تاثیر این موضوع قرار گرفت ادعاهای مرزی اعراب، مسئله دریای خزر، خلیج فارس مسئله قومیت های ایران و مسائلی از این قبیل مشکلاتی هستند که باید به مسائل قبلی مانند مشکلات ایدئولوژیک، نوع نگاه منفی اعراب به ایران، مسئله رهبری جهان اسلام و… اضافه کرد.
ولی بحث مقاله حاضر در مورد موضوعی است که چالش اساسی را در روابط ایران و امارات ایجاد کرده است، استفاده از نام جعلی خلیج عرب از سوی اعراب و متقبل شدن هزینه های سنگین برای این موضوع همواره وجود داشته است، ولی مهم ترین چالش در روابط ایران و امارات در خصوص حاکمیت جزایر سه گانه میباشد. قبل از ورود به بحث حقوقی و سیاسی این موضوع این نکته را یادآوری می شویم که اعراب با توجه به اهداف مشخص شده خود حاضر به پرداخت هزینه های آن خواهند بود.
در خصوص جزایر سه گانه چند نکته قابل تامل میباشد. 1- کمبود جمعیت 2- مشخص نبودن وضعیت حقوقی سه جزیره و طرفداری بریتانیا از حاکمیت امارات بر این جزایر
3- مشخص نبودن اسناد و مراودات سیاسی ارائه شده توسط بریتانیا درباره جزایر
4- نبود پژوهش های بی طرف در خصوص این جزایر.
جزایر ابو موسی، تنب بزرگ و تنب کوچک جزایر مورد اختلاف بین ایران و امارات می باشند.
ابوموسی با توجه به موقعیت جغرافیایی آن اهمیت استراتژیکی خاصی در خلیج فارس دارد این جزیره با عرض و طول 5/4 کیلومتری در 43 کیلومتری جزیره ایرانی سیری ( Sirey) در 71 کیلومتر بندر لنگه، 63 کیلومتری قرار گرفته است، تنب بزرگ با مساحت دو نیم مایل، در پانزده مایلی جنوب قشم و چهل مایلی غربی ق را گرفته است، و تنب کوچک هم در بیست مایلی قشم و 45 مایلی ساحل عربی قرار دارد.
جدای از موقعیت استراتژیکی این جزایر و اهمیت اقتصادی آن ها حاکمیت این جزایر تبدیل به یک امر سیاسی گشته است به طوریکه روابط ایران و امارات همواره تحت تاثیر این جزایر نتوانسته به شکل مطلوب در آید و همواره چالش های ناشی از این اختلاف سطح روابط را کاهش داده است. همانطور که اشاره شد این امر تبدیل به امر سیاسی شده است ولی برای روشن شدن بیشتر موضوع باید یک بررسی اجمالی در تاریخ این جزایر صورت پذیرد و پس از آن با توجه به قوانین حقوقی بین الملل مشخص کرد که حاکمیت این جزایر به چه شکل میباشد.
سر فصل تحولات در خصوص جزایر سه گانه عبارتند از :
1- عقد موافقت نامه میان ایران و شارجه در تاریخ 29/11/1971
2- باز پس گیری جزایر توسط ایران در تاریخ 30/11/1971
3- شکایت اعراب علیه ایران در 3/12/1971
4- پذیرش امارات متحده عربی به عنوان عضو سازمان ملل متحد در 8/12/1971
قبل از ورود به بحث اصلی نکته حائز اهمیت در خصوص نوع مراودات در خلیج فارس مسئله دید منفی دو طرف ( اعراب و ایران به یکدیگر میباشد، این موضوع بیشترین سود را برای غرب دارد که همواره در طول تاریخ حضور خود از این اختلافات نهایت بهره را برده اند و کشمکش در خلیج فارس و اختلافات ایدئولوژیکی عاملی برای بقای آن ها در این منطقه بوده است، از عوامل اختلاف را در روابط کشور ها جدای از موارد بحث شده مسئله خلیج فارس و جزایر میباشد، سوال اینجاست که این جزایر چه اهمیتی دارند ؟ اهمیت این جزایر از چه ابعادی قابل بررسی میباشد ؟ و سوالاتی از این قبیل که باید به آن ها پاسخ داده شود.
همانطور که می دانیم تنگه هرمز قبض خلیج فارس میباشد و ایران حاکمیت 50 درصدی آن را بر عهده دارد، جزایر سه گانه نیز جزء شش جزیره ایرانی محسوب میشوند که به جزایر قوسی مشهورند و به عنوان دژ دفاعی منطقه محسوب میشود و این نشان از موقعیت نظامی این جزایر دارد، و این نشان از موقعیت نظامی این جزایر دارد، از نظر جغرافیایی اصولاً خلیج فارس، یک دریای عمیق نیست و جالب این است که عمیق ترین نقطه آن که قابلیت کشتیرانی را داشته باشد در منطقه متعلق به ایران واقع شده است و این اهمیت اقتصادی جزایر و نقطه تحت حاکمیت ایران را نشان می دهد. ولی باید این نکته را به خاطر بسپاریم که اهمیت نظامی این جزایر بیشتر از مسائل اقتصادی و… است.
حاکمیت این جزایر در قرون 18 و19 میلادی به طور مستقیم تحت صلاحیت و اداره ولایت لنگه بوده اند که خود یک بخش اداری از استان فارس محسوب می شد.
ولی در سال 1903 انگلیس از ترس نفوذ روسیه در جنوب ایران اقدام به تصاحب جزایر سوق الجیشی ایران کرد، این جزایر به نام جزایر بدون صاحب توسط این کشور تصرف شدند ولی همانطور که می دانیم از منظر حقوق بین الملل زمین بلا صاحب به زمینی اطلاق میشود که هیچ دولتی حاکمیت آن را به عهده نداشته باشد و در خصوص جزایر تصاحب شده این امر صادق نبوده است. و تداوم مالکیت ایران شرط حاکمیت محسوب می شده است.
قضیه جزیره پالماس، اختلافات لیبی و چاد، اختلافات فرانسه و انگلیس و آرائی که صادر شده است نادرست بوده ادعای انگلیس را به خوبی اثبات میکند، و در سال 1903 جزایر ذکر شده بی صاحب محسوب نمی شدند. براساس توافقنامه 1960 تمام جزایر شمالی متعلق به ایران می باشند و براساس تفاهم نامه ای حاکمیت جزایر مذکور به ایران داده شده است.
هر چند این تفاهم به صورت شفاهی بوده است و دلیل این امر هم ادعای ایران به حاکمیت آن ها بود که نمی خواست با امضای تفاهم نامه خدشه ای بر حاکمیت ایرانی جزایر وارد شود و ایران همواره این جزایر را متعلق به خود می داند.
استناد به نقشه های تاریخی 22 ژانویه 1888، 1844، 1967 و نقشه های تهیه شده و موجود در سازمان ملل، نقشه تهیه شده توسط کوزون، و نقشه های قدیمی از این قبیل همگی حاکی از حاکمیت طولانی مدت ایران بر جزایر 3 گانه را دارند.
قرارداد 1971 پس از تشکیل امارات، همانطور که گفته شد حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه را تصدیق می کند.
پس از امضای قرارداد شاهد اعتراض برخی کشور ها مانند عراق، لیبی و الجزایر بودیم که پس از بررسی های انجام شده شورای امنیت به دلیل نیافتن دلایل حقوقی کافی پرونده را مختوم اعلام کرد هر چند که طبق حقوق بین الملل و عهد نامه 1969 هیچ دولت خارجی نمی تواند برای دولت ثالث اقامه دعوی کند ولی پرونده پس از بررسی مختومه اعلام شد.
با بررسی ریشه های تاریخی این جزایر به سه گانه و همچنین مطابق با قوانین حقوق بین الملل مشخص میشود که حاکمیت این جزایر متعلق به ایران میباشد و هر گونه ادعا در 0خصوص آن ها نشأت گرفته از عوامل سیاسی میباشد.
به طور مشخص حاکمیت ایران بر این جزایر سال ها قبل از تشکیل کشور های نو ظهور منطقه میباشد و کشور هایی مثل امارات که ادعای حاکمیت برای جزایر را دارند به دنبال هویت سازی برای خود هستند.
با توجه به موارد اشاره شده در می یابیم که موضوع جزایر سه گانه و حاکمیت آن تبدیل به یک امر سیاسی گشته است که طرح ریزی شده از سوی اعراب و امارات میباشد که در قالب همان اختلافات ایرانی – عربی میباشد.
امارات با دید واقع گرایانه به موضوع و دوری از هر گونه آرمان گرایی و توهم می تواند موانع بسیاری که در راه همکاری با ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای وجود دارد را از پیش رو بر دارد و با ایجاد روابط مطلوب با همسایه خود منافع بسیاری را کسب کند. ولی با توجه به رویکرد اعراب نسبت به ایران و فشار های وارد شده به امارات، روابط مطلوب بین دو کشور حداقل در کوتاه مدت با مشکلات بسیاری مواجه خواهد بود و روابط مطلوب شاید به نوعی آرمان گرایانه محسوب شود، ولی با ایجاد روابط حسنه بین ایران و امارات برای هر دو طرف منافع زیادی را به دنبال خواهد داشت و اختلافات دو کشور مسائل امنیتی را به وجود خواه8د آورد.
نکته آخر اینکه دو طرف باید بدون توجه به فضای حاکم در منطقه برای پیشبرد اهداف خود و حداقل برای کسب منافع اقتصادی با کنار گذاشتن اختلافات به سمت یک همکاری متقابل همراه با احترام حرکت کنند، و مسائل ایدئولوژیک، دخالت کشور های دیگر و مسائلی از این قبیل نباید مانعی برای این همکاری باشد.
[1]دانشمند علوم سیاسی و روابط بین الملل تهران – ایران
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
2 Comments
با سلام
خسته نباشید دانشجوی گرامی
بر خود لازم دیدم دو نکته را برای شما یاد آوری نمایم
اول اینکه شما دانشجوی دانشگاه آزاد هستید، و پسندیده تر است که در معرفی محل تحصیل خود صادق باشید
دوم نکته، فکر میکنم در معرفی خود کمی دچار بزرگ بینی شده باشید، چرا که راه درازی تا دانشمندی علوم سیاسی در پیش دارید
امیدوارم موفق و مؤید باشید
صادق زیبا کلام
با سلام و درود بر شما استاد عزیز و بزرگوارم
راهنمایی ها و نظرات سازنده شما برای بنده همواره سازنده بوده و خواهد بود
استاد نه بنده به عنوان دانشجو و محقق بلکه بسیاری از پژوهشگران و اساتید راه درازی تا دانشمندی این عرصه گسترده داریم
عنوان دانشمند را در سایت برای ما در نظر گرفته اند و من همواره در کلاس درس و در کلاسی که خودم تدریس میکنم دانشجو میدانم و ادعای بیش از آن چیزی که هستم را ندارم چون مانع آموختن بنده خواهد شد
افتخار شاگردی شما را نداشتم ولی مفالات و تحلیل های شما را بیش از هر پژوهشگری خوانده ام و از این طریق همواره شما را استاد خود میدانم
ولی استاد و بزرگوارم از شما خواهشمندم با مطالعه نوشته های بنده نقد خود را در خصوص مقاله ارایه دهید تا نواقص برطرف شود
نقد های شما و نقطه نظرات شما مطمعنآ برای من ارزش زیادی دارد
استاد عزیز جناب دکتر زیبا کلام از توجه و تذکر شما سپاسگذارم
از اینجا همچنین از دکتر ذاکریان که در عرصه علم و اخلاق بیشتر داشته هایم از ایشان است صمیمانه سپاسگذارم
امید آن دارم همواره شاگرد خوبی برا شما اساتید بزرگوار باشم
با احترام وافر
هادی نصیری دانشجوی دکتری روابط بین الملل